Co to jest audyt wewnętrzny ?
Podstawowym dokumentem opisującym i regulującym proces audytu wewnętrznego są Międzynarodowe Standardy Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego, opracowane oraz opublikowane przez Instytut Audytorów Wewnętrznych (ang. Institute of Internal Auditors, IIA). Audyt wewnętrzny według IIA to działalność niezależna i obiektywna, której celem jest przysporzenie wartości i usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega on na systematycznej i dokonywanej w uporządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i ładu organizacyjnego, i przyczynia się do poprawy ich działania. Pomaga organizacji osiągnąć cele dostarczając zapewnienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo.
Na podstawie powyższej definicji możemy wywnioskować, że audyt pełni funkcję przede wszystkim wspierającą, a jego głównym zadaniem jest ułatwianie realizacji celów danego przedsiębiorstwa.
W Polskim ustawodawstwie definicję audytu wewnętrznego możemy znaleźć np. w Ustawie o finansach publicznych w art. 272 ust. 1 i 2 działu VI „Audyt wewnętrzny oraz koordynacja audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych” gdzie „audyt wewnętrzny to działalność niezależna i obiektywna, której celem jest wspieranie (…) kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze. Ocena ta dotyczy w szczególności adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w (…) jednostce”.
Głównymi zadaniami audytu wewnętrznego są:
- Badanie ryzyka, na jakie narażone jest przedsiębiorstwo oraz udoskonalanie procesów zarządzania ryzykiem
- Nadzór i usprawnianie systemu kontroli wewnętrznej
- Analiza działań operacyjnych dotyczących ich zgodności z celami przedsiębiorstwa
- Przedłożenie kierownictwu jednostki wniosków i rekomendacji dotyczących badanych treści
Z wymienionych wyżej zadań możemy wywnioskować, że zakres zadań audytu wewnętrznego w dużej mierze sprowadza się do działań, których celem jest poprawa efektywności zarządzania danym przedsiębiorstwem, a nie wykrywanie błędów.
Kto przeprowadza audyt wewnętrzny ?
Audyt wewnętrzny przeprowadzany jest przez specjalnie przeszkolonych do tego audytorów.
W audycie wewnętrznym są to najczęściej pracownicy przedsiębiorstwa, posiadający niezbędne wykształcenie oraz spełniają szereg wymagań dotyczących tego zawodu, lecz może być to także firma zewnętrzna (np. biuro rachunkowe). Wymogi formalne wymagane na stanowisku audytora wewnętrznego w dużej mierze są podyktowane ustawą z dn. 27.08.2009r o finansach publicznych. Zgodnie z jej przypisami audytor powinien posiadać:
-obywatelstwo jedno z krajów UE ,
– wykształcenie wyższe (przynamniej licencjat),
– pełną zdolność do czynności prawnych i praw publicznych oraz niekaralność.
Jednym z głównych celów audytorów powinno być stałe podnoszenie swojej skuteczności, jakości świadczonych usług audytowych oraz kwalifikacji, ponieważ dziedzina ta podlega częstym modyfikacjom. Bardzo ważną cechą audytorów jest także etyczne postępowanie zawarte w Kodeksie etyki opracowanej przez The Institute of Internal Auditors, której celem jest rekomendowanie zasad etycznych wykonywania zawodu audytora wewnętrznego.
Na podstawie wspomnianego kodeksu od audytorów wymaga się stosowania oraz szanowania zasad etyki zawodowej, do których należą:
- prawość (uczciwość)
Jest podstawą polegania na ich osądzie.
- obiektywizm (bezstronność)
Audytor powinien swoje oceny formułować na podstawie faktów i nie może kierować się np. własnymi interesami czy ulegać wpływom.
- poufność
Audytor powinien szanować wartość oraz własność otrzymywanych informacji i nie powinien bez odpowiedniego upoważnienia ujawniać pozyskanych informacji.
- Kompetencje
W swoim działaniu audytor powinien korzystać ze swojej niezbędnej wiedzy, umiejętności oraz doświadczenia.
Audytor wewnętrzny musi charakteryzować się takimi cechami jak: rzetelność, staranność zawodowa, niezależność czy też podejście oparte na dowodach. Jego rolą jest znalezienie rozwiązania, które zminimalizuje ryzyko wystąpienia jakiegoś zdarzenia (nawet gdy do niego jeszcze nie doszło). Właściwe postępowanie audytorów wewnętrznych stanowi gwarancję należytej realizacji celów i zadań jak również ma wpływ na poprawę i usprawnienie jakości, racjonalności i efektywności kontroli i zarządzania oraz zwiększać wartości jednostce.
Co to jest audyt wewnętrzny?
Audyt wewnętrzny jest to badanie, które dostarcza informacji o efektywności procesów zachodzących w firmie oraz wskazuje zakres wymagający poprawy. Audyt może dotyczyć całego przedsiębiorstwa, jak również tylko wybranych obszarów jego działalności np. finansów. Głównym celem audytu jest obiektywna ocena działalności przedsiębiorstwa pamiętając o takich elementach jak np. zgodność z przepisami. Czynności audytorskie służą niezależnemu przeglądowi i ocenie działań operacyjnych. Koncentruje się na takich kwestiach, jak: skuteczność realizacji strategii, efektywność zarządzania oraz płynność działania.
Jak przeprowadza się audyt wewnętrzny ?
Przeprowadzenie audytu wewnętrznego w przedsiębiorstwie wymaga szeregu zaplanowanych działań. Jedną z najważniejszych czynności w tym procesie jest sporządzenie planu rocznego oraz przedstawienie i omówienie zagadnień, celów oraz zakresu przeglądu z przełożonymi przedsiębiorstwa.
Audyt wewnętrzny przeprowadza się w następujący sposób:
– planowanie rocznego planu
– ustalenie daty i przebiegu audytu wewnętrznego
– przedstawienie oraz omówienie zagadnień, celów oraz zakresu przeglądu z przełożonymi przedsiębiorstwa,
-badanie dokumentacji,
-Wywiady z kierownictwem oraz personelem,
-obserwacja środowiska i metod pracy,
-sporządzenie raportu oraz przedstawienie go kierownictwu przedsiębiorstwa.
W trakcie badania audytor dysponuje takimi uprawnieniami jak:
- Wstęp do wszystkich pomieszczeń jednostki audytowanej.
- Możliwość bezpośredniego sprawdzenia stanu rzeczowego i pieniężnego składników majątkowych jednostki audytowanej.
- Żądanie okazania niezbędnych dokumentów (umów, faktur, dokumentów księgowych, zezwoleń i innych).
- Żądanie sporządzenia niezbędnych, kopii, odpisów i wyciągów z badanych dokumentów (kopie powinny być potwierdzone za zgodność z oryginałem).
- Zabezpieczenie dokumentów i innych dowodów.
- Odbieranie stosownych wyjaśnień od kierownictwa i pracowników jednostki audytowanej.
- Żądanie dostarczenia niezbędnych danych w zakresie struktury organizacyjnej (schemat organizacyjny, opisy stanowisk), danych dotyczących zatrudnienia (stan zatrudnienia, kwalifikacje poszczególnych pracowników).
- Żądanie informacji na temat polityki operacyjnej i finansowej jednostki audytowanej